Column: Inktgordijn-optrekkende inktvissen op Aruba

‘Onze lieve heer heeft vreemde kostgangers’ is een prachtig spreekwoord. Deze levensspreuk geldt overigens niet alleen voor sommige mensen die over de blauwe planeet huppelen, maar ook voor bepaalde diersoorten, die in het blauwe deel van moedertje aarde bivakkeren. Op de dag dat de bovengenoemde lieve heer Caribische rif-inktvissen schiep, liet hij klaarblijkelijk alle eerdere gangbare blauwdrukken van diersoorten varen. Die dag liet hij zijn fantasie de vrije loop. Uiteindelijk zijn Caribische rif-inktvissen zeer atypische dieren geworden. Mysterieus en buitenaards zijn woorden die direct in je brein opborrelen als je onder de waterspiegel oog in oog komt met deze beesten. Als er zich een groep Caribische rif-inktvissen meldt in de Arubaanse waterkolom, lijkt het net alsof je getuige bent van een brutale invasie van een meute vijandige ruimteschepen van een andere planeet. Star Wars in de Caribische Zee.

Enorme ogen

Laten we beginnen met de ogen. Enorme ogen. De Caribische rif-inktvis bezit de grootste ogen van het dierenrijk. Deze laatste zin verdient een kleine nuance. De ogen van de ‘kolossale inktvis’, een volle neef van de Caribische rif-inktvis, zijn in absolute zin veel groter. De ogen van dit diepzeemonster zijn zo groot als voetballen. De kolossale inktvis is dan ook meer dan veertien meter lang en leeft op enorme dieptes waar het aardedonker is. Maar in relatieve zin, als we kijken naar de verhouding tussen de lichaamsgrootte en de grootte van de ogen, heeft de Caribische rif-inktvis de grootste kijkers van alle dieren.

Drie harten

De Caribische rif-inktvis heeft verder een twintig centimeter lange torpedo-vormige behuizing, waaraan tien flexibele grijparmen zijn geschroefd. Deze grijparmen zijn ingelegd met tientallen krachtige zuignappen. Binnen in de behuizing van het beest, pompen maar liefst drie harten ijverig blauwgekleurd bloed door het rubberachtige dierenlichaam. Eén hart spuit bloed door de romp van de zeebewoner, terwijl de twee andere harten de kieuwen voorzien van bloed. Bij de ‘adellijke’ Caribische rif-inktvis is koper verantwoordelijk voor het bovengenoemde blauwe bloed. Het menselijk bloed daarentegen, kleurt door ijzer rood. Caribische rif-inktvissen zijn overigens geen vissen, maar behoren tot de weekdieren.

Veelvraten

De Caribische rif-inktvis is niet graag alleen op Aruba. Ze groeperen zich derhalve bij voorkeur in scholen. Scholen die soms uit meer dan veertig exemplaren bestaan. Voedselzoeken is de belangrijkste dagtaak van de Caribische rif-inktvis, waarbij hij overigens niets van de vegetarische levenswijze moet hebben. Vissen, krabben, kreeften en weekdieren staan op het menu. Liefst zoveel mogelijk. Caribische rif-inktvissen zijn veelvraten die dagelijks meer dan zestig procent van hun lichaamsgewicht wegknagen. Om deze prooidieren te overmeesteren, gebruiken ze hun verstrengelende vangarmen en dodelijke zuignappen. Caribische rif-inktvissen zijn uiterst succesvolle predatoren.

Onderwater-kameleons

De sleutel van dit succes ligt in de huid van de dieren. Caribische rif-inktvissen worden namelijk de onderwater-kameleons van de oceaan genoemd. Evenals bij hun vakbroeders aan wal, zitten in de huid van de Caribische rif-inktvissen pigmentcellen die alle mogelijke kleuren kunnen aannemen. Deze tover-pigmentcellen zijn het belangrijkste wapen dat de Caribische rif-inktvissen bezitten. Om aan het oog van predatoren te ontkomen, stuurt het weekdier zijn pigmentcellen naar kleuren die nauwelijks zijn te onderscheiden van de omgevingskleuren waarin zich op dat moment de Caribische rif-inktvissen bevinden. Daarnaast kunnen ze met hun kleurwisselingen verschillende signalen uitzenden naar collega Caribische rif-inktvissen. Zo kunnen ze onder andere kenbaar maken van welk geslacht ze zijn, waar de prooidieren zich bevinden en of er gevaar dreigt.

Multi-tasken in optima forma

Zoals eerder gezegd zwemmen Caribische rif-inktvissen het liefst in grote groepen. Het wonderbaarlijke is nu dat de Caribische rif-inktvis, via zijn pigmentcellen, gelijktijdig verschillende signalen kan afgeven aan verschillende soortgenoten die boven, onder, links en rechts van hem zwemmen. Multi-tasken in optima forma zullen we maar zeggen. Het is allemaal amper te geloven. Ook kunnen ze via hun pigmentcellen de boodschap uitzenden dat ze klaar zijn om te paren. Het paren is helaas tevens het eindstation van het leven van de Caribische rif-inktvis. Evenals zalmen plant de Caribische rif-inktvis zich slechts één keer voort en gaan dan vervolgens hemelen. Voor de liefde willen Caribische rif-inktvissen wel sterven, maar niet voor het bevredigen van het hongergevoel van alle mogelijke predatoren.

Ferme snoekduik

Caribische rif-inktvissen hebben namelijk niet alleen maar vrienden. Ze moeten constant op hun hoede zijn, waarbij het gevaar zowel uit de zee als lucht komt. Als de Caribische rif-inktvissen te kort onder de wateroppervlakte zwemmen, kunnen ze opgemerkt worden door roofvogels. Deze zullen geen seconde twijfelen en middels een ferme snoekduik de inktvisjes uit het oceaanwater lepelen. Onder water worden de Caribische rif-inktvissen fel op de huid gezeten door dolfijnen, roggen, zeebaarzen en andere roofvissen. Als predatoren zich echter wagen aan de Caribische rif-inktvis, maken ze kennis met een David Copperfield-achtige verdwijntruc die het weekdiertje in huis heeft.

Straalmotor

Om van de Caribische rif-inktvis de perfecte illusionist te maken, is het diertje uitgerust met het nodige instrumentarium zoals een krachtige straalmotor en een vernuftige rookmachine. Caribische rif-inktvissen bezitten een mantelholte met daaraan een soort trechter. Als de dieren in een levensbedreigende situatie terechtkomen, vult de mantelholte zich razendsnel met oceaanwater. Vervolgens trekken de spieren van de mantelholte samen en wordt het water met grote kracht door de trechter naar buiten geperst. Hierdoor verkrijgt het dier een soort straalaandrijving en spuit vervolgens met een gigantische snelheid naar voren. Als bovendien de turbo op de straalmotor aangezet wordt, kan het weekdiertje zichzelf zelfs lanceren uit het oceaanwater.

Inktzakken

Daarnaast hebben de inktvissen zogenaamde inktzakken waarin inkt, een mengsel van de kleurstof melanine met slijm, is opgeslagen. Simultaan met het aanzetten van de straalmotor spuit de Caribische rif-inktvis deze donkere brei het water in. Deze inktwolk zorgt ervoor dat zowel het gezichtsvermogen als reukvermogen van de belager tijdelijk wordt uitgeschakeld. Dit biedt kansen en mogelijkheden voor de ernstig in levensgevaar verkerende Caribische rif-inktvis. Als het inktgordijn uiteindelijk is opgetrokken, is de inktvis dan ook in geen velden of wegen meer te zien.

Meer informatie over koraalriffen van Aruba

Bekijk het overzicht van de leukste columns over Aruba