Column: Zeeschildpadden tussen strandgasten op Aruba!

Op de wereldberoemde stranden van Aruba komen bij tijd en wijle twee totaal verschillende werelden spectaculair tezamen. Te weten: moderniteit en prehistorie! De moderniteit wordt vertegenwoordigd door zonaanbidders die met hun state of the art smartphones en iPads op het strand lopen te wapperen. De prehistorie vaardigt baby-zeeschildpadjes af. Baby-zeeschildpadjes die zich uit hun eitjes vechten en vervolgens – al slalommend tussen de twitterende en whatsappende strandgasten door – het veilige oceaanwater moeten zien te bereiken. Toeristen ontdekten pas sinds de jaren 50 van de vorige eeuw de hagelwitte stranden van Aruba, terwijl de mamma-zeeschildpadden al 60 miljoen jaar de kust van 'One Happy Island' weten te vinden, om daar hun eitjes te leggen. Bij alle strandgasten die toevalligerwijs getuige zijn van deze uit-de-eitjes-komende-baby-zeeschildpadjes, zal van deze bijzondere gebeurtenis een prettige verankering in het brein plaatsvinden – het is nog nèt geen life-changing experience, maar het komt er wel dicht in de buurt van!

Aantal nesten in 2017 en 2018 op Eagle Beach.

Stoïcijns

De zeeschildpadden laten zich klaarblijkelijk (nog) niet verstoren door de massale aanwezigheid van mensen tijdens hun voortplantingsgedrag. Palm Beach en Eagle Beach zijn onder andere de stranden op Aruba waar de zeeschildpadden hun nesten uitgraven en hun eitjes droppen. Dit zijn de meest populaire stranden van Aruba. Zelfs van de wereld. Meer dan één miljoen toeristen ploffen hier jaarlijks neer in het poederachtig witte zand. Deze toeristen kunnen dus met een beetje geluk verzeild raken in een live aflevering van Animal Planet of National Geographic Channel. Niet alle diersoorten laten mensen zo gemakkelijk binnen hun comfort zone. Bij de Caribische flamingo’s die op collega ABC-eiland Bonaire rondfladderen, werkt het bijvoorbeeld heel anders. Op het Nederlandse duikeiland resideert de grootste broedkolonie Caribische flamingo’s ter wereld en die dulden absoluut geen pottenkijkers tijdens het broedproces! Caribische flamingo’s hanteren namelijk een comfort zone van minimaal 2.000 meter. Als mensen binnen deze afstand de vogels benaderen, weigeren ze verder om mee te werken aan de vorming van hun nageslacht. Er worden dan simpelweg geen eitjes meer gelegd. In tegenstelling tot zeeschildpadden – zeeschildpadvrouwtjes leggen honderden eitjes – leggen de Caribische flamingo’s slechts één ei per vogel. De bandbreedte dat hier iets fout mag gaan is derhalve bijzonder smal. Het instinct van de Caribische flamingo’s is dus zo geprogrammeerd dat alle stressfactoren op grote afstand dienen te worden gehouden. Mensen zijn voor dieren áltijd de grootste stressfactor. De Bonairianen hebben deze boodschap zeer goed begrepen en laten de majestueuze vogels volledig met rust. Caribische flamingo’s zijn heilig op Bonaire!

Apps

Terug naar de moderniteit. De strandgasten op Aruba bedienen smartphones die tegenwoordig uitgerust kunnen worden met honderdduizenden verschillende applicaties – iedere dag komen er bovendien duizenden nieuwe 'apps' bij. Eén van de populairste toepassingen die je op je slimme telefoon kunt installeren is navigatie. Navigatie waar – nog niet zo heel lang geleden – hele huwelijken op geklapt zijn. Zie je het beeld nog voor je? Een braaf gezinnetje uit Utrecht dat tactisch op zwarte zaterdag – als heel Frankrijk uit haar winterslaap ontwaakt en in een automobile stapt – vanuit de Domstad een camping in het zuiden van Frankrijk moest zien te vinden. Moeder de vrouw als een hysterisch kwekkende eend – zonder enig gevoel voor richting – met de wegenkaart op haar schoot, vader als een mopperende opa achter het stuurwiel en een zwikje krijsende kids op de achterbank. Vaak ging dat niet goed. Navigatie op mobiele telefoons is al heel lang verkrijgbaar, meer dan acht jaar. Echter zeeschildpadden hebben al véél langer de beschikking over uiterst accurate navigatie, miljoenen jaren. Dus ja, wat is moderniteit?

Zeeschildpad.

Duizenden kilometers

Over de nauwkeurigheid van de navigatie van zeeschildpadden krijgen de Willie Wortels in de research laboratoria van TomTom en Garmin spontaan de paardenhik. Het aardmagnetisch veld in combinatie met minuscuul kleine ijzerdeeltjes in het brein van zeeschildpadden zorgen er namelijk voor dat zeeschildpadden – tot op de millimeter nauwkeurig – naar ieder gewenst plekje op de blauwe planeet kunnen flipperen. Eén van de wonderen van het dierenrijk. En die nauwkeurigheid is hard nodig. Ieder zeeschildpadden-wijfje zal namelijk uiteindelijk haar eitjes leggen op het strand waar ze ook zelf uit het eitje gekropen is. Baby-zeeschildpadden die op Aruba te water gaan, verlaten het eiland en gaan duizenden kilometers verderop fourageren in voedselrijke wateren. Maar zogezegd op het moment dat de beesten na jaren geslachtsrijp worden en zelf eitjes willen gaan leggen, navigeren de dieren zich weer doodleuk terug naar Aruba en zoeken de stranden op waar ze ook zelf uit de eitjes zijn gekropen. Het is allemaal amper te geloven!

Kunstlicht

Helaas liggen de zeeschildpadden tegenwoordig zwaar onder vuur. In veel landen is zeeschildpaddensoep een delicatesse en worden de gepantserde dieren rücksichtslos uit de oceaan getakeld en in pruttelende pannen gekieperd. De lijst van gevaren is oneindig lang, feitelijk is het een mirakel dat er überhaupt nog zeeschildpadden bestaan op de planeet. Een andere grote bedreiging voor hun voortbestaan is bijvoorbeeld kunstlicht. Aruba was vroeger – toen er nog geen menselijke activiteiten waren – natuurlijk een donker eiland, maar tegenwoordig is er veel lichtvervuiling. Bij de duizenden hotels, restaurants, woningen en andere gebouwen op Aruba branden geen bescheiden kaarsjes, maar verlichten felle lampen ook indirect de lucht. Kunstlicht is gevaarlijk voor zeeschildpadden. Het gooit zand in de verfijnde navigatiemotor van de drachtige zeeschildpadden. Als er teveel kunstlicht is, zullen zeeschildpadden weigeren het zandstrand op te kruipen om er hun eitjes te leggen.

Turtugaruba

Van de 1.000 baby-zeeschildpadjes die op Aruba uit hun eitjes kruipen, zal er slechts één uiteindelijk weer terugkeren naar het zonovergoten eiland om daar zelf haar eitjes op het zandstrand te leggen. Om te zorgen dat die één niet géén wordt, zijn er op Aruba veel mensen die zich het (nood)lot van de zeeschildpadden aantrekken. Deze mensen hebben zich verenigd in de stichting 'Turtugaruba'. Turtugaruba wil aan de ene kant de bewoners en bezoekers van Aruba zoveel mogelijk voorlichten over de zeeschildpadden en aan de andere kant de dieren en hun leefomgeving zoveel mogelijk beschermen. Zo voert Turtugaruba tijdens het broedseizoen patrouilles uit op de stranden van Aruba. Als er een zeeschildpaddennest wordt gevonden, wordt er rondom de broedplaats een barricade opgeworpen voor een periode van ongeveer 70 dagen, zodat er niemand per ongeluk met zijn 'maatje 47' op kan gaan staan, de kwetsbare eitjes zullen dan namelijk verpulverd en verpletterd worden. Op de dag dat de eitjes uitkomen zorgen de medewerkers van Turtugaruba ervoor, dat alle baby-zeeschildpadjes veilig de Caribische Zee kunnen bereiken. De vrolijk spartelende nieuwgeborenen waggelen dan als eenden over het zandstrand van Aruba heen, onder luid applaus van de in extase verkerende strandgasten. De moderniteit laat zich dan nog één keer gelden. Met smartphones worden namelijk honderden foto’s geschoten en minutenlange filmpjes gedraaid van de exodus van de jonge prehistorische waterreptielen.

Meer informatie over de zeeschildpadden op Aruba

Bekijk het overzicht van de leukste columns over Aruba